مقایسۀ اثربخشی کاربرد رسانه‌های مختلف آموزشی در مفهوم سازی

این پژوهش میزان اثربخشی رسانه­های شنیداری- دیداری متحرک مختلف بر مفهوم سازی مفاهیم درس فیزیک- مبحث نیرو در یادگیرندگان سال اول راهنمایی را مورد بررسی قرار داده است. هدف کلی مقایسۀ اثربخشی سه رسانۀ تلفیقی (ترکیب آموزش برنامه­ای اسکینر، مراحل یادگیری گانیه، و طرح درس روزانه)، رسانۀ آموزشی دانش­یار (موجود در مراکز فروش)، و رسانۀ انسانی (معلم) با یکدیگر بود. طرح این پژوهش آزمایشی پیش­آزمون- پس­آزمون چندگروهی است. جامعۀ آماری شامل تمامی یادگیرندگان پسر و دختر سال اول راهنمایی شهر کرمان در سال تحصیلی87- 1386 بود. روش نمونه­گیری شش کلاس در شش مدرسۀ راهنمایی مختلف به صورت تصادفی خوشه­ای و ابزار گردآوری داده­ها آزمون پیشرفت تحصیلی فیزیک چهارگزینه­ای پژوهشگر ساخته بود که به صورت پیش­آزمون و پس­آزمون در گروه­های آزمایشی (دانش­یار و تلفیقی) و گروه­های گواه (انسانی) اجرا شد. برای تعیین میزان اثربخشی هر رسانه بر مفهوم سازی این مراحل به ترتیب اجرا شد: اجرای پیش­آزمون، اعمال متغیر مستقل (اجرای آموزش توسط رسانه)، و اجرای پس­آزمون. برای تحلیل داده های بدست آمده از آمارهای توصیفی و استنباطی استفاده شد. نتایج داده­های توصیفی نشان داد یادگیرندگان پسر و دختر در درس فیزیک ضعیف هستند و رسانۀ تلفیقی بر مفهوم­سازی مفهوم­های فیزیک اثربخش بوده است. نتایج کلی داده­های تحلیلی نشان دادند مفهوم سازی گروه­های یادگیرنده­ای که از طریق رسانۀ تلفیقی آموزش دیده بودند بر مفهوم سازی یادگیرندگانی که از طریق دو رسانۀ انسانی و دانش­یار آموزش دیده بودند برتری داشت و مفهوم­سازی یادگیرندگانی که از طریق رسانۀ انسانی آموزش دیده بودند بر مفهوم سازی گروه های یادگیرنده ای که از طریق رسانۀ دانش­یار آموزش دیده اند برتری دارد.